Những bộ anime giúp lột tả sự tàn khốc của chiến tranh và thấu hiểu giá trị của hòa bình

Chiến tranh và hòa bình luôn là đề tài được khai thác rất nhiều trên khắp các thể loại nghệ thuật. Vốn là đất nước chịu ảnh hưởng nặng nề từ chiến tranh, Nhật Bản đã cho ra đời rất nhiều bộ anime lên án chiến tranh, nói lên khát vọng hòa bình. Sau đây là một số anime nổi tiếng đã được các tác giả vẽ lên những góc nhìn về chiến tranh:

Naruto

Với những tập đầu tiên của bộ truyện, người xem dễ cho rằng làng Lá của các nhân vật trong Naruto là một làng thân thiện, chuộng hòa bình, mang những điều tốt đẹp, và chỉ chiến đấu để bảo vệ làng khỏi kẻ thù. Nhưng theo dõi về sau, các sự thật trần trụi và bất ngờ từ từ được hé mở, cho thấy làng Lá cũng như bao làng khác, cũng bị cuốn vào vòng xoáy chiến tranh và gây ra tang thương cho không ít những nơi khác – điển hình là làng Mưa của phản diện Pain. Cũng chính vì vậy mà Naruto đã không thể trả lời được sự chất vấn của Pain khi hắn tấn công làng. “Làng Lá còn tồn tại thì chiến tranh sẽ mãi còn tiếp diễn”. Tuy nhiên, sự quyết tâm và hoài bão về 1 thế giới hòa bình của cả ngài Đệ Nhất và Naruto không bao giờ bị dập tắt, và cuối cùng nó đã có kết quả.

One Piece

Thế giới trong One Piece trái với hình ảnh có phần ngây ngô lại là một thế giới cực kì khắc nghiệt và tàn bạo. Trong đó phải kể đến những arc quan trọng khắc họa hình ảnh chiến tranh khá rõ nét, rất giống với thực tế: cuộc đảo chính ở Alabasta, binh biến ở đảo Người Cá, và câu chuyện ở Dressora. Điểm đặc trưng của ba câu chuyện này đều cho thấy hòa bình là thứ mỏng manh như thế nào, cái giá của nó lớn như thế nào, mà tại sao nó lại quý giá đến vậy. Những cuộc chiến diễn ra do sự xung đột về sắc tộc, chính trị, văn hóa, và cả sự nhúng tay của những thế lực bên ngoài. Cả ba arc này đều tôn vinh người đứng đầu quốc gia, những con người sẵn sàng làm tất cả mọi thứ kể cả hi sinh bản thân để đổi lấy hòa bình cho vương quốc.

Code Geass

Làm thế nào để con người sẽ không nghĩ đến chiến tranh nữa? Lelouch sẽ cho bạn câu trả lời. Mục tiêu hành động của nhân vật này cũng cho thấy một sự thật cay đắng của thế giới, rằng hạnh phúc và bình yêu của nhân loại không thể tồn tại được lâu khi lòng tham của con người là vô đáy. Khi không có mối đe dọa nào, con người sẽ lại quay sang đối đầu với nhau.

Nanatsu no Taizai/The Deadly Senven Sins

Thất hình đại tội kể về một thế giới nơi mà các chủng tộc bị cuốn vào cuộc chiến giữa hai kẻ đứng đầu Ma Thần Tộc và Nữ Thần Tộc: Ma Thần Vương và Nữ Thần Tối Cao. Trải dài theo chuyến phiêu lưu, người xem thấy được rằng rất ít các nhân vật thật sự ủng hộ cuộc chiến này. Hết thảy các nhân vật trong suốt chiều dài lịch sử cũng chỉ là những con cờ bị Ma Thần Vương và Nữ Thần Tối Cao đưa vào cuộc chiến tranh vô nghĩa để chém giết, hận thù, chỉ vì định mệnh nói với 2 người đó như vậy. Nhân vật nam chính Meliodas và nữ chính Elizabeth đã quyết định đứng lên chống lại cả Ma Thần Vương và Nữ Thần Tối Cao để chấm dứt cuộc chiến vô nghĩa này cho dù có phải hi sinh bản thân.

Akame ga Kill

Để có thể giữ được bình yên, sẽ có người phải để tay dính máu. Akame ga kill vẽ lên một xã hội nơi mà tầng lớp thống trị đã trở nên tha hóa đến cùng cực, nơi mà nếu con người không cầm vũ khí để chiến đấu thì không thể nào có được cuộc sống bình yên. Giết người là giết người, dù cho mục đích có thể nào đi chăng nữa – đó là tinh thần chủ chốt của bộ anime này. Và kết cực bi thảm của dàn nhân vật chính lại càng khiến cho người xem sợ hãi với chiến tranh hơn. Hận thù nối tiếp hận thù, máu lại đổ máu, nhưng lại là điều không thể tránh khỏi trong một thế giới tàn nhẫn. Một cuộc sống hòa bình không chém giết lại luôn đòi hỏi sự hi sinh.

Katsute Kami Datta Kemono-tachi e/To the Abandoned Sacred Beasts

Một khía cạnh khác của chiến tranh được thể hiện trong bộ anime này: các cựu chiến binh. Katsute Kami Datta Kemono-tachi e lột tả hình ảnh những người từng được xem là người hùng trong cuộc chiến khi trở về quê hương đã không thể nào sống một cuộc sống bình thường được nữa. Bị xua đuổi bởi những người họ đã cố bảo vệ, trở thành những tội đồ, mất đi sự tỉnh táo, v.v.; sự hóa hình không thể đảo ngược và nhân tính bị mất đi là hình ảnh ẩn dụ cho những di chứng tâm lý không buông tha những con người đã từng cố gắng chiến đấu để bị vứt bỏ một cách tàn nhẫn. Người xem sẽ chua xót nhận ra rằng: kể cả là phe chiến thắng, chẳng mấy ai tìm thấy hạnh phúc sau một cuộc chiến tranh.

Fullmetal Alchemist: Brotherhood

Với số điểm 9,2/10 trên myanimelist.net, Fullmetal Alchemist: Brotherhood (tên tiếng Nhật: Hagane no Renkinjutsushi FULLMETAL ALCHEMIST) luôn nằm trong những bảng xếp hạng anime hay nhất với nội dung mang chiều sâu trên khắp các phương diện về chính trị xã hội, tôn giáo, triết học, khoa học nhân sinh quan,… Chiến tranh trong những câu chuyện của Fullmetal Alchemist: Brotherhood không chỉ nằm trong đề tài chính trị mà còn bắt nguồn từ khoa học và cả những phạm trù vượt ngoài ranh giới khoa học. Trong đó, câu chuyện của nhân vật Scar là mang dấu ấn đậm nét nhất, trong đó vương quốc Ishval trước đó đã chìm trong thảm kịch do sự căng thẳng về tôn giáo và văn hóa với quốc gia Amestris, và một ngọn lửa nhen nhóm đã thổi bùng khói lửa chiến tranh. Sau tất cả, những Giả kim thuật đáng kính nhất cũng phải mang trong mình cảm giác day dứt tội lỗi không thể xóa bỏ sau khi đã hủy diệt, hay đúng hơn là diệt chủng cả một quốc gia.

Các nhân vật trong Fullmetal Alchemist và sự day dứt tội lỗi sau thảm kịch ở Ishval

Samurai Seven

Samurai từ trước đến nay luôn là hình tượng cao quý, nhắc đến Samurai là phải nghĩ đến những vinh quang. Ấy vậy mà cũng từ những vinh quang đó, các Samurai không ngại vấy máu để tham gia vào những cuộc chiến vô nghĩa. Sau hàng chục năm nội chiến kéo dài, cuối cùng hòa bình cũng tới, nhưng các Samurai bại trận vẫn chưa bao giờ từ bỏ ý muốn phục thù. Trong Samurai Seven, ta dễ dàng bắt gặp được những cựu chiến binh đã mang trong mình sự day dứt, sự ám ảnh tinh thần từ những cuộc chém giết, trái ngược với không ít những Samurai vẫn chưa từ bỏ sát ý của mình. “Chỉ có những người nông dân chiến thắng”, đây là câu nói kinh điển của các tác phẩm chuyển thể từ nguyên tác Samurai Seven (1954), vì chỉ có người nông dân mở ra được tương lai cho chính mình, còn các Samurai chỉ là kết thúc một vòng luẩn quẩn của sự chém giết.

Violet Evergarden

Siêu phẩm của Kyoto Animation không đề cập nhiều đến chiến tranh, nhưng có hai điều được thể hiện rất rõ: sự chia cắt do chiến tranh mang đến và những niềm xúc cảm tuy đến từ những điều bình thường nhưng mang niềm hạnh phúc vô bờ bến – điều mà con người luôn muốn sống để cảm nhận, nhưng rồi chiến tranh sẽ mang những điều đó đi xa khỏi thế giới này. Chắc chắn bộ anime này sẽ khiến con người cảm thấy yêu đời hơn, yêu quý những người quanh mình, cảm nhận hạnh phúc từ những điều đơn giản, từ đó sẽ cảm nhận được rằng chiến tranh là một điều sai trái nhất trên thế giới này.

Tensei Shitara Slime datta ken/That Time I Got Reincarnated as a Slime

Tensei Shitara Slime datta ken (Tôi đã chuyển sinh thành Slime) không hướng trọng tâm đến hậu quả đau thương của chiến tranh, nhưng lại hết sức chi tiết trong việc diễn tả những gì cần làm để ngăn chặn nguy cơ chiến tranh, cho dù có phải là những biện pháp thiếu nhân đạo. Bộ anime này có thể cho chúng ta thấy rõ rằng: để ngăn chặn chiến tranh thì lòng nhân ái vị tha là không đủ, mà cần phải có những đường lối đúng đắn và đủ mạnh mẽ để bảo vệ quốc gia. Những chiến thuật, quyết sách, ngoại giao trong Tensei Shitara Slime datta ken cụ thể và rắc rồi đến mức khiến người đọc có thể cảm thấy nhức đầu, nên nếu ai có ý định làm chính trị gia thì đây là bộ anime phù hợp để xem, và tốt nhất là hãy coi cả light novel để có thể thấu hiểu trọn vẹn.

Các tác phẩm thuộc thể loại Mahou Shoujou và Gundam

Mahou Shoujou thuộc về phái nữ và Gundam thuộc về phái nam, hai trường phái anime này đều giống nhau ở một điểm: những cuộc chiến đẫm máu của những con người đáng lẽ đã có thể sống một cuộc đời bình yên như bao người khác. Những tưởng như Mahou Shoujou vốn là loại anime “hường phấn” dành cho trẻ em, nhưng càng ngày thể loại Mahou Shoujou lại cho ra lò càng nhiều những bộ anime ám ảnh đến mức kinh hoàng, và nhân vật chính của các bộ anime này là nhân vật chính còn chưa đến tuổi vị thành niên đã phải trở thành chiến binh tay vấy máu. Bủa quanh những đứa trẻ này là những sự tàn nhẫn của thế giới, sự khắc nghiệt của chiến tranh. Một ví dụ điển hình mà Magical Girl Spec-Ops Asuka, khán giả sẽ được chứng kiến những phân cảnh như như tra tấn, chiến binh trẻ em, giết chóc…

Cảnh trong anime Gundam

Các movie của Ghibli

Nhắc đến Ghibli, không thể không nhắc đến hai tác phẩm kinh điển: Grave of the Fireflies (Mộ đom đóm) và Howl’s Moving Castle (Lâu đài di động của Howl). Grave of the Fireflies là câu chuyện đẫm nước mắt của hai anh em Seita and Setsuko trong mộ bi kịch tàn nhẫn đến tột cùng mà chiến tranh mang lại. Số phận đau thương của 2 đứa trẻ trong chiến tranh đủ sức lay động đến những con người vô cảm nhất. Còn Howl’s Moving Castle tuy không đặt trọng tâm ở cuộc chiến, nhưng tác động của chiến tranh vẫn có thể nhận ra một cách chân thực. Các tác phẩm khác của Ghibli có thể không đề cập đến chiến tranh, nhưng dấu ấn của cuộc chiến có thể được nhận thấy trong câu chuyện của các nhân vật. Có lẽ nét vẽ của Ghibli là phù hợp nhất cho thể loại phim anime nói về đề tài chiến tranh, nét vẽ các nhân vật của Ghibli dường như thể hiện sự hồn nhiên nhưng cũng mong manh dễ vỡ, dường như không thảm kịch sẽ có thể xảy đến với các nhân vật bất kì lúc nào.

Spy x Family

Một bộ manga thuộc thể loại lãng mạn – hài hước (Rom-com) dường như lạc lõng giữa những bộ anime tràn ngập u tối trong danh sách này. Tuy nhiên, những ai đã xem manga đều nhận ra được rằng giữa cái không khí tươi vui của bộ phim thực chất đang ẩn chứa hiểm họa chiến tranh tiềm tàng có thể bùng phát bất kì lúc nào. Những nỗ lực của người “cha” Lloyd Forger và người mẹ Yuri Briar không gì khác hơn là bảo vệ đất nước khỏi những mối nguy hại đó.

Shingeki no Kyojin/Attack on Titan

Tác phẩm kinh điển về đề tài chiến tranh với mức độ nổi tiếng hàng đầu không thể là tác phẩm nào khác ngoài Attack on Titan (AOT). Hình ảnh chiến tranh trong AOT được khắc họa chân thực và trần trụi đến mức đáng sợ mà nếu đối chiếu với lịch sử thế giới có vô vàn những điểm tương đồng. AOT khởi đầu tưởng như là bộ anime về đề tài sinh tồn với trọng tâm là cuộc chiến của nhân loại trước quái vật; thế nhưng, từ khi bước vào cuộc chiến giữa con người với con người, giữa quốc gia với quốc gia, giữa dân tộc với dân tộc, đã diễn ra những cuộc tranh luận vô cùng gay gắt về quan điểm đạo đức, nhân quyền giữa các nhân vật trong truyện cũng như người xem ngoài đời thực. Đúng – sai là một khái niệm xa xỉ, bộ anime đưa người xem qua đủ các góc nhìn để có thể thấu hiểu hết các khía cạnh của từng người trong chiến tranh. Sự bi kịch đau khổ mất mát trong chiến tranh, mơ ước hòa bình, lòng tham của con người, v.v. là những yếu tố cơ bản hẳn nhiên không thể thiếu trong AOT. Điểm khiến cho AOT có chiều sâu là ở việc hòa bình thì ai cũng muốn, ai cũng muốn sống, nhưng giải pháp để mọi người có thể cùng chung sống hòa bình thì quả thực quá khó, nếu có cũng mong manh.